KARDYNAŁOWIE BISKUPI, PREZBITERZY i DIAKONI
Kardynał (łac. cardinalis – główny, zasadniczy, mocno z czymś związany) – potocznie nazywany purpuratem z racji koloru noszonego mucetu, w Kościele katolickim najwyższa po papieżu godność kościelna.
Kardynałów nominuje papież, wybierając ich spośród mężczyzn, którzy obecnie mają przynajmniej święcenia prezbiteratu. Papież dokonuje promocji mianowanych kardynałów na konsystorzu.
Kardynałowie są mianowani przez papieża według jego własnego uznania, jednakże po zasięgnięciu opinii członków Kolegium Kardynalskiego na temat kandydatów. Gdyby zamianowany kardynał nie miał święceń biskupich, powinien je przyjąć, choć nie jest to bezwzględnie konieczne, to znaczy nie stanowi przesłanki wykonywania jakichkolwiek uprawnień kardynalskich.
Są trzy stopnie kardynałów: kardynałowie biskupi (mają przydzieloną tytularnie – bez jurysdykcji (od lat 60. XX w.) – diecezję podrzymską – suburbikalną), kardynałowie prezbiterzy (mają przydzielony kościół tytularny w Rzymie) i kardynałowie diakoni (mają przydzielony kościół stanowiący diakonię).
Papież może mianować kardynała in pectore (łac. w sercu) nie ogłaszając jego nazwiska z ważnych powodów, jednakże takiemu kardynałowi prawa i obowiązki przysługują dopiero z chwilą ogłoszenia jego nazwiska, wszakże z pierwszeństwem od daty nominacji. Zdarzały się przypadki ogłoszenia nominacji kardynalskiej in pectore dopiero po śmierci nominata (np. Iuliu Hossu mianowany w 1969 r., ogłoszony w 1973 r.). W dawniejszych czasach (jeszcze za Piusa XII) birety dla kardynałów in pectore spoczywały w prywatnej kaplicy papieskiej pod szklanymi kloszami.
Każdy nowo mianowany kardynał podczas mszy św. koncelebrowanej otrzymuje od papieża pierścień oznaczający związek ze Stolicą Apostolską oraz czerwony biret, który jest symbolem oddania się kardynała na służbę Kościoła powszechnego aż do złożenia ofiary z życia (dokładniej usque ad sanguinis effusionem – aż do przelania krwi).
Zewnętrzną oznaką kardynała jest sutanna, pas w deseniu mory, piuska w deseniu mory, biret w deseniu mory, mucet (pelerynka) w kolorze purpury, fariola (peleryna) czerwona z kołnierzem w deseniu mory oraz pierścień otrzymany od papieża na konsystorzu. Do kardynała należy zwracać się per "Wasza Eminencjo", o ile jest w stroju chórowym; gdy zaś jest pozbawiony tego stroju, to znaczy ubrany w sutannę czarną lub czarną z czerwonymi guzikami – per "Księże Kardynale".
Właściwym szykiem dla pisowni i wymowy nazwiska kardynała (małą literą) jest kardynał Stefan Wyszyński (styl prosty). Umieszczenie nazwy godności między imieniem a nazwiskiem w szyku Stefan Kardynał Wyszyński stosowane jest w stylu oficjalnym kościelnym, lecz nadużywanie tego stylu poza uroczystymi tekstami i ceremoniami kościelnymi brzmi nieco pretensjonalnie.
Od 1059 r. kardynałowie, zebrani na Kolegium Kardynałów, dokonują wyboru nowego papieża podczas konklawe. Czynne prawo wyborcze w konklawe przysługuje kardynałom, którzy w dniu zaistnienia wakatu Stolicy Apostolskiej nie ukończyli 80 lat (decyzja papieża Jana Pawła II, wyrażona w Konstytucji Apostolskiej Universi Dominici Gregis z 22 lutego 1996 roku). Inną funkcją Kolegium Kardynalskiego jest doradzanie papieżowi. |
