|
|
 |
BISKUP RZYMU
Papież (Ojciec Święty) (łac., wł. papa, gr. pappas, forma funkcjonująca w języku polskim pochodzi od czeskiego papež) – biskup Rzymu, głowa Kościoła rzymskokatolickiego, katolickich Kościołów wschodnich, Stolicy Apostolskiej oraz państwa Watykan. Obecnym papieżem jest Benedykt XVI.
Poszczególni biskupi mieli bardzo dużą autonomię, ale od początku Rzym jako stolica Cesarstwa Rzymskiego miał szczególną pozycję. Już w pierwszym wieku w momencie konfliktu we wspólnocie w Koryncie (wspólnota odwołała biskupa) poproszono o rozstrzygnięcie sporu właśnie biskupa Rzymu, którym był w tym czasie Klemens I. Zachowała się jego odpowiedź (jest to jeden z najstarszych tekstów patrystycznych). Z kolei św. Ignacy Antiocheński, kiedy jechał do Rzymu, gdzie miał być sądzony i praktycznie pewne było, że poniesie śmierć, w liście do wspólnoty rzymskiej podkreślał jej prymat w Kościele.
W 1870 I sobór watykański przyjął dogmat o nieomylności papieża: Nauczanie nieomylne jest tylko wtedy, gdy Biskup Rzymski występuje jako Pasterz Całego Kościoła, do całego Kościoła, w sprawach wiary i moralności z intencją expressis verbis określenia danej kwestii w sposób ostateczny (por. KPK 1983, Kan 749 § 1).
Papież jest głową Kościoła rzymskokatolickiego i katolickich Kościołów wschodnich. Godność papieża jest dożywotnia, możliwe jest jednak dobrowolne zrzeczenie się jej, co zdarzyło się tylko raz: abdykował papież Celestyn V. Po śmierci papieża zwoływane jest konklawe – zgromadzenie kardynałów Świętego Kościoła Rzymskiego dla wybrania nowego papieża. Czas od śmierci papieża do wyboru następcy określany jest z łaciny sediswakancją.
W Kościele katolickim władza papieża ma charakter wyjątkowy. Słowami konstytucji Pastor aeternus z 1870 roku można określić ją następująco: "najwyższa i pełna władza jurysdykcji nad Kościołem rzymskokatolickim zarówno w sprawach wiary i moralności, jak też w sprawach dyscypliny i rządzenia", a także władza "prawdziwie biskupia, zwykła i bezpośrednia nad każdym bez wyjątku Kościołem pozostającym w jedności z papiestwem i nad każdym bez wyjątku kapłanem i wiernym, niezależna od jakiejkolwiek władzy ludzkiej" (kanon 218, nr 1-2). Swoją władzę papieże sprawują za pośrednictwem kurii rzymskiej, mającej delegowane prawo do rozstrzygania szczególnych spraw.
Władza papieża ogniskuje się w prawie do nominacji biskupów – żaden biskup w Kościele katolickim nie może być konsekrowany bez zgody Kongregacji ds. Biskupów.
Papież jest najwyższą władzą prawodawczą w zakresie prawa kanonicznego oraz w zakresie Magisterium, które wyraża się najpełniej w wydawaniu nieomylnych w zakresie wiary i moralności dogmatów, a także w formie nauczania zwykłego (encykliki). Papieżowi przysługuje też najwyższa kanoniczna władza sądownicza: rozstrzyga spory dotyczące ważności małżeństwa oraz innych sakramentów, ślubów zakonnych, prawa do nauczania teologii katolickiej w szkołach kościelnych itd. W tym charakterze ma prawo nakładania kar kościelnych, aż do ekskomuniki włącznie. W obecnym czasie jednak na pierwszy plan wyłania się nie kanoniczna, ale charyzmatyczna podstawa władzy papieskiej: jest on dla wielu katolików najwyższym autorytetem moralnym.
Insygnia:
Od pozostałych biskupów papieża odróżnia tiara, czyli potrójna korona. Nie wiadomo od kiedy biskupi Rzymu używają tiary. Wiadomo jedynie, że nastąpiło to przed donacją Konstantyna. Tiara jest symbolem papiestwa, jednak nie jest już używana. Paweł VI sprzedał własną tiarę, a pieniądze oddał biednym. Jan Paweł I odmówił koronacji, Jan Paweł II też uchylił się od koronacji i nie nosił tiary. Benedykt XVI również nie zgodził się na koronację i jako pierwszy nie umieścił w swoim herbie papieskim tiary, lecz potrójną mitrę, jako symbol władzy duchowej.
Kolejnymi insygniami papieskimi są Pierścień Rybaka oraz pieczęć, przeznaczona do tłoczenia w ołowiu lub złocie, z wizerunkiem św. Piotra i Pawła, którą Biskupi Rzymu pieczętują swoje najbardziej uroczyste dokumenty zwane bullami. Zarówno pierścień Rybaka jak i pieczęć papieską kardynał kamerling łamie po stwierdzeniu zgonu papieża w obecności trzech innych kardynałów. Jest to znak, że pontyfikat danego papieża dobiegł końca.
Papież, w przeciwieństwie do pozostałych biskupów, nie używa zagiętego pastorału, lecz prostego krzyża. Zwyczaj ten został wprowadzony przed pontyfikatem Innocentego III. Zwyczaj całowania stóp papieża – charakterystyczny znak oddawania czci następcy Jezusa – znany był już w VIII wieku. Wiadomo, że w ten sposób cesarz Justynian oddawał cześć papieżowi Konstantynowi. Zwyczaj ten został zarzucony za pontyfikatu Jana XXIII.
|
|
 |
|
|
|
|
