ARCYBISKUPI
Arcybiskup (gr. αρχή, arché - pierwszeństwo, gr. επίσκοπος, epískopos - nadzorca, biskup) – tytuł honorowy lub urząd nadawany biskupom ważniejszych diecezji (archidiecezja), a także jako wyróżnienie samej osoby biskupa ("ad personam").
Pierwotnie arcybiskup był biskupem ważnego miasta, regionu, sprawując często pieczę duszpasterską nad całym krajem. Miał prawo przewodniczyć synodom podległych sobie biskupów, korygować ich prace, prowadzić wybory lub mianować i wyświęcać nowych biskupów w prowincji. W historii utworzyła się w ten sposób instytucja arcybiskupa metropolity.
Godności arcybiskupie:
- Metropolita - biskup stojący na czele metropolii tj. stolicy prowincji kościelnej, obejmującej archidiecezję i diecezje (sufraganie), noszący paliusz
- Ordynariusz - biskup stojący na czele pojedynczej archidiecezji
- Biskup sufragan - biskup stojący na czele określonej diecezji (sufraganii)
- Biskup tytularny - biskup stojący na czele nieistniejącej obecnie archidiecezji, pełniący najczęściej służbę w dyplomacji, w kurii rzymskiej lub wyróżniony (przez papieża) ad personam
Oprócz Kościoła Rzymskokatolickiego arcybiskupi istnieją także w Kościołach: Prawosławnym, Luterańskim Szwecji, Anglikańskim, czy w Kościele Starokatolickim Holandii.
ARCYBISKUPI W POLSCE
Janusz Bolonek - arcybiskup tytularny Madaurus, nuncjusz apostolski
Andrzej Dzięga – arcybiskup metropolita szczecińsko-kamieński
Stanisław Dziwisz - arcybiskup metropolita krakowski (kardynał)
Stanisław Gądecki – arcybiskup metropolita poznański, wiceprzewodniczący KEP
Józef Glemp - arcybiskup senior warszawski (kardynał; prymas senior)
Sławoj Leszek Głódź – arcybiskup metropolita gdański
Tadeusz Gocłowski – arcybiskup senior gdański
Marian Gołębiewski – arcybiskup metropolita wrocławski
Henryk Gulbinowicz - arcybiskup senior wrocławski (kardynał)
Henryk Hoser - arcybiskup (ad personam) ordynariusz warszawsko-praski
Juliusz Janusz - arcybiskup tytularny Caprulae, nuncjusz apostolski
Zygmunt Kamiński – arcybiskup senior szczecińsko-kamieński
Józef Kowalczyk – arcybiskup tytularny Heraklei, nuncjusz apostolski w Polsce
Franciszek Macharski - arcybiskup senior krakowski (kardynał)
Jan Martyniak – arcybiskup metropolita przemysko-warszawski (archieparchia)
Józef Michalik – arcybiskup metropolita przemyski, przewodniczący KEP
Henryk Muszyński – arcybiskup metropolita gnieźnieński; prymas Polski
Stanisław Nagy - arcybiskup tytularny Hólaru (kardynał)
Alfons Nossol – arcybiskup (ad personam) senior opolski
Henryk Józef Nowacki - arcybiskup tytularny Blery, nuncjusz apostolski
Stanisław Nowak – arcybiskup metropolita częstochowski
Kazimierz Nycz – arcybiskup metropolita warszawski
Edward Ozorowski – arcybiskup metropolita białostocki
Juliusz Paetz – arcybiskup senior poznański
Jan Romeo Pawłowski - arcybiskup tytularny sejneński, nuncjusz apostolski
Edmund Michał Piszcz – arcybiskup senior warmiński
Bolesław Pylak – arcybiskup senior lubelski
Stanisław Szymecki – arcybiskup senior białostocki
Ignacy Tokarczuk – arcybiskup senior przemyski
Józef Wesołowski - arcybiskup tytularny Slebte, nuncjusz apostolski
Szczepan Wesoły – arcybiskup tytularny Dragona
Stanisław Wojciech Wielgus – arcybiskup senior warszawski
Wojciech Ziemba – arcybiskup metropolita warmiński
Damian Zimoń – arcybiskup metropolita katowicki
Zygmunt Zimowski – arcybiskup ad personam, Przewodniczący Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Służby Zdrowia
Władysław Ziółek – arcybiskup metropolita łódzki
Józef Mirosław Życiński – arcybiskup metropolita lubelski |
